Nghề "độc" ở thay đổi đồng muối Sa Huỳnh

Sở dĩ chúng tôi gọi nghề này là nghề "độc", bởi số lượng người làm nghề này đếm chưa hết 10 đầu ngón tay, và điều đặc biệt hơn phương tiện để hành nghề này không tiền khoáng hậu. Nghề "hái" ra tiền Trời vừa hửng sáng, trên đồng muối Sa Huỳnh ở xã Phổ Thạnh (Đức Phổ, Quảng Ngãi) đã rộn ràng tiếng cười nói của diêm dân bắt đầu cho một ngày làm việc mới. Lẫn trong những diêm dân và những tiếng cười nói là những âm thanh "bạch bạch" thân thuộc phát ra từ những chiếc xe "chuyên dụng" của giới chở muối thuê. Lúc diêm dân ra đồng cũng là lúc những người chở muối thuê bắt đầu một ngày mưu sinh mới của mình. Chuẩn bị bốc "chuyến hàng" trước nhất, anh Trần Thanh Sang (40 tuổi) cười tươi rói: Mấy hiện tại trời thời tiết tiện lợi nên năng suất muối của bà con diêm dân tăng cao, tranh thủ những ngày này kiếm thêm thu nhập. Anh Sang cho biết: Làm việc cả ngày từ sáng đến tối, bình quân mỗi ngày anh chở được từ 300-400 bao muối, thậm chí có ngày anh chở trên 500 bao muối. Tùy theo đoạn đường xa gần mà giá cả ngả nghiêng từ 3.000-5.000 đồng/bao. Với giá cả như thế, theo nhẩm tính của chúng tôi mỗi ngày anh Sang bỏ túi hơn 1 triệu đồng. Thấy chúng tôi có vẻ ngạc nhiên với thu nhập "khủng" từ nghề có vẻ đơn giản này, ông Nguyễn Sáu- một diêm dân đứng gần đó cười, cho biết: Ở đây ai làm nghề này cũng thu nhập tiền triệu mỗi ngày cả. Diêm nhân dân tôi còn lo giá muối lên xuống chứ họ thì không ảnh hưởng gì, vì giá cả chở muối thuê ổn định. Họ chỉ mong diêm dân sinh sản đạt năng suất để họ chở. Những chiếc xe "địa hình" của giới chở muối thuê Chúng tôi thắc mắc, sao diêm dân mình không tự dùng xe máy để chở muối về nhà? Ông Sáu cho biết, để chở muối trên đi trên những bờ ruộng muối rất nhỏ đi không quen rất khó, với lại những người chở muối thuê họ chế những chiếc xe chở muối riêng, chứ diêm dân ngại dùng xe máy của mình để chở muối vì rất nhanh hư xe. Dù tốn uổng không nhỏ để chuyển vận nhưng chúng tôi buộc phải thuê. Để tìm hiểu về chiếc xe "địa hình" tự chế của những người chở muối thuê, tranh thủ lúc nghỉ ngơi của ông Nguyễn Hải Nam (50 tuổi) người được coi là có thâm niên nhất với nghề, chúng tôi lân la bắt chuyện. Lau những giọt mồ hôi đang chảy ướt tấm áo, ông chuẩn bị tiếp thêm nhiên liệu cho xe để chuẩn bị chở những chuyến tiếp theo. "Nhìn thì như khung sắt di động, nhỏ gọn vậy thôi, chứ mạnh lắm đó. Mỗi lần chở vài trăm ký muối khỏe re"- ông Nam cho hay khi thấy chúng tôi có vẻ tò mò. Ông Nam cho biết, chiếc xe này trước đây nguyên là chiếc xe tay ga của hãng Honda. Chúng tôi mua những chiếc xe cũ về tháo bỏ hết các phần bên ngoài chỉ giữ lại phần khung và máy, sau đó cải tiến lại máy cho mạnh. Cùng với đó, chúng tôi gắn thêm 1 tấm ván ở phía trước chỗ gác chân cho ăn nhập với công việc chở muối. "Ưu điểm của nghề này là không cần nhiều vốn, mỗi chiếc xe đầu tư chỉ khoảng vài chục triệu đồng. Nhờ nó làm "cần câu cơm" mà nhiều gia đình có nguồn thu nhập trang trải cuộc sống gia đình"- ông Nam háo hức Qua tìm hiểu của chúng tôi, đồng muối Sa Huỳnh rộng gần 120ha với khoảng 870 hộ tham dự sản xuất nhưng số người làm nghề tải muối thuê chỉ khoảng 10 người, bởi thế, cái tên của những người chở muối thuê như anh Sang, ông Nam... Luôn được nhiều diêm dân nhớ đến. Theo tiết lậu của một số người chở muối thuê, nếu thời tiết thuận tiện, mỗi tháng họ thu nhập không dưới 20 triệu đồng. Không như nghề làm muối, chỉ làm kéo dài trong mấy tháng nắng, nghề chở muối thuê có khi làm quanh năm, bởi trong những thời khắc không làm muối, diêm dân muốn vận chuyển muối từ điểm tụ hợp ra đường để chuyển đi bán, thì lực lượng chở muối thuê lại tất tả. Không kém nhọc nhằn Thế nhưng, để có mức thu nhập "khủng", mà theo nhiều diêm dân đó là niềm ước mong này, chẳng phải dễ dàng gì. Nốc ly trà đá, ông Nam tâm tình: “Làm nghề này phải có sức khỏe, Thấy vậy chứ khó nhọc lắm, nó bòn rút sức người ghê gớm, nhìn khỏe vậy thôi nhưng có khi bị lao lực rồi cũng nên. Khi nào mệt thì nghỉ một buổi, chứ không dám nghỉ dài vì sợ mất khách hàng". Nghề này đòi hỏi phải có sức khỏe... "Bình quân, mỗi ngày, mỗi người chở muối thuê phải phải chuyên chở hàng tấn muối rất nặng nhọc. Những ngày thời tiết thuận lợi còn đỡ, chứ ngày nào mà buổi chiều trời bắt đầu trở mưa, thì phải cố chở cho nhanh muối về điểm tụ hội, nếu không muối mà gặp mưa thì xem như xong, mệt chừng nào cũng phải ráng. Những ngày đi làm về tới nhà là tay chân rã rời, đôi vai mệt mỏi"- ông Nam cho biết. Với những người chở muối thuê, thì không có khái niệm về thời kì làm việc, bởi công việc phụ thuộc vào đề nghị của diêm dân, bất kể ngày, hay đêm, khi nào diêm dân có nhu cầu vận tải muối là có mặt. Có khi diêm dân muốn tải số lượng muối lớn để đi bán, làm từ đêm khuya đến sáng sớm, ngày hôm sau lại đấu làm việc là chuyện thường. Những người làm nghề này gọi vui, đây là nghề “bán sức khỏe". Dù công việc vất vả, vất vả, phá sức nhưng họ vẫn hài lòng chỉ vì mưu sinh. Không ít người thấy thu nhập hấp dẫn nên cũng theo nghề, nhưng chỉ trong một thời gian ngắn, không trụ nổi đành bỏ nghề. ...Và cả sự khéo Dưới cái nắng như thiêu đốt trên đồng muối, nhìn những người vận chở muối thuê oằn mình vác từng bao muối khá vất vả chuyển lên xe, mồ hôi ướt sũng, rồi khéo điều khiển xe men qua những bờ ruộng muối nhỏ xíu mới thấy được cái vất vả của nghề. Chính nỗi khổ nhọc từ nghề này, chúng tôi mới hiểu vì sao cái nghề có thu nhập quyến rũ này lại "kén người" đến như vậy. Người làm nghề này phải trả giá rất lớn bằng sức khỏe của mình. Với họ, âu sờ soạng cũng vì tương lai tươi sáng cho con em của họ.