Vinashinlines phá sản:Chia nợ mới chung lộ khâu giám sát vốn

TS. Lê Đăng Doanh, nguyên là Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng: "Phải truy bổn phận của cả kiểm toán, các cơ quan giám sát ra sao mà để tình trạng bê bết quá mức. Trong chuyện này, Hội đồng quản trị và Ban giám sát đã không phát hiện được gì". Cơn bãoVinalines Ngay sau khi Chính phủ cho phép Tổng công ty Vận tải biển Viễn dương Vinashin (Vinashinlines) phá sản, hiện Vinashinlines đã thuê công ty luật xây dựng phương án phá sản, tuy nhiên theo lãnh đạo công ty này mọi việc chưa đâu vào đâu. Con tàu này đã ngốn hàng trăm tỉ đồng góp phần vào việc vỡ nợ Vinashinlines Theo TS. Lê Đăng Doanh, theo đúng thủ tục phá sản, sẽ có sự phán xét của tòa án, tính việc trả thuế của quốc gia, lương công nhân và trả nợ cho các chủ nợ khác. "Tùy theo tỉ lệ nhưng tôi nghĩ ngân hàng sẽ thiệt nhất", ông Doanh nói. Được biết, can dự đến các kiến nghị của Vinalines về việc khoanh nợ, xóa nợ tại các ngân hàng thương mai quốc doanh và nhà băng Phát triển Việt Nam, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đề nghị giao Bộ GTVT và Vinalines làm việc trực tiếp với từng ngân hàng, trình ngân hàng nhà nước (NHNN) để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Với các khoản nợ tại các tổ chức tín dụng khác, Bộ GTVT kết hợp với NHNN để xử lý việc khoanh nợ, xóa nợ theo quy định, ít Thủ tướng Chính phủ những vấn đề vượt thẩm quyền. Công ty Mua bán nợ nhà nước và Công ty Mua bán nợ và tài sản tồn đọng của doanh nghiệp sẽ tham dự mua lại các khoản nợ của Vinalines, giao Bộ Tài chính hướng dẫn, xử lý cụ thể theo thẩm quyền. Trong khi đó, về việc phát hành trái phiếu có bảo lãnh của Chính phủ để đảo nợ vay nhà băng, giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên tưởng coi xét, giải quyết theo quy định. Việc "chia nợ" trong nước phần nào đã được tính nết, nhưng trong trường hợp này, dư luận quan hoài tới căn số của các thuyền viên vẫn còn đang kẹt tại nước ngoài. Theo Vinashinlines, với 7 tàu đang nằm tại nước ngoài sẽ bán đi để giải quyết chế độ cho thuyền viên nhưng hiện mới bán được một chiếc Phoenix. "Tổng công ty cũng đang vậy thương lượng bán nốt các tàu còn lại, nhưng chưa đạt kết quả" - lãnh đạo Vinashinlines cho biết. Mất vốn có thể do tham nhũng Cho rằng quyết định này là bước đi mạnh bạo, đúng đắn, song TS. Doanh tiếc vì khi ngồi lại "chia nợ’"cũng là lúc các cơ quan có thẩm quyền thấm bài học đắt giá trong câu chuyện giám sát nguồn vốn công. "Ở đây, ngoài năng lực lựa chọn người sử dụng vốn trong doanh nghiệp kém cần phải truy nghĩa vụ của cả kiểm toán, các cơ quan giám sát ra sao mà để tình trạng bê tha quá mức. Trong chuyện này, Hội đồng quản trị và Ban giám sát đã không phát hiện được gì". Trước đó, có ý kiến cho rằng, sau những sai phạm của Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy (Vinashin) và Tập đoàn Hàng hải (Vinalines) nguyên do chính là do luật pháp về DNNN còn những khoảng trống nên đã không ngăn chặn được các sai phạm, giám sát chỉ mới làm mướn tác hậu kiểm… Theo một chuyên gia phân tách, ở góc cạnh Luật DNNN trước kia trao cho HĐQT một số quyền và trong một số trường hợp đã có sự nhầm lẫn giữa quyền của chủ sở hữu quốc gia với quyền của HĐQT DNNN những người đại diện cho chủ sở hữu là một. Điều này đến lúc cần phải ngóng rõ để thực hành cho đúng. Hiểu đúng vấn đề thì HĐQT trước kia và HĐTV giờ là những người làm mướn cho nhà nước. Do đó, với những quyết sách quan trọng phải xin quan điểm của chủ sở hữu hoặc những người được chủ sở hữu ủy quyền. Khác với tư nhân, chủ sở hữu và hội đồng thành viên là một, họ được quyết những vấn đề quan trọng như Luật Doanh nghiệp đã quy định. Trong các DNNN, vai trò chủ sở hữu là dân chúng. Trong câu chuyện này thì một nguồn vốn khổng lồ của nhà nước, là tiền thuế của dân đã được tung ra và giám sát lỏng lẻo khiến số tiền này đã không cánh mà bay. Trước đó, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng nhận, việc xảy ra thất thoát, thua lỗ tại Tập đoàn Vinashin do hai nguyên do chính. Duyên cớ chủ quan là việc quản trị tập đoàn lỏng lẻo, gây thất thoát lớn. Căn nguyên thứ hai là cũng do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế. Trong sai phạm này, gần như người ta không thấy vai trò giám sát của chủ sở hữu cũng như Quốc hội. Từ những mất mát, sai phạm này, năm 2012 Bộ Tài Chính mới trình Chính phủ Dự thảo Nghị định về đầu tư vốn quốc gia vào doanh nghiệp và quản lý tài chính đối với doanh nghiệp do quốc gia làm chủ sở hữu, Quy chế giám sát tài chính DNNN. Thế nhưng mãi tới ngày 12/7/2013, dự thảo này vẫn còn lấy quan điểm đóng góp, trong đó mới nêu về việc giám sát vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp cần phân định rõ đối tượng giám sát của Quốc hội và chủ sở hữu; nội dung giám sát của doanh nghiệp. Theo TS. Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách đã đến lúc này rồi thì phải làm mọi việc cho đúng nghĩa, không để trở nên gánh nặng cho các doanh nghiệp khác. "Việc làm thất thoát nguồn vốn nhà nước ở đây có thể do tham nhũng nên cũng cần lưu ý góc độ này", TS. Thành nói. Bích Ngọc