Trên trời là máy bay OV 10 như con nhặng xanh bay vè vè
Nguyễn Trọng Oánh. Ông sẽ mãi viết về một: "trần thế đẹp và buồn". Mất nhiều thời gian nhất trong cuộc đời gần hai mươi năm lính của tôi. Lãng mạn và đẹp nhất trong chiến tranh. Nhưng khi tổ quốc hội nhập. Đại ý: Yêu quê không có tức thị phải giữ hết thảy những cái gì của quê hương.
Lãng mạn nhiều mộng mơ như Nguyễn Văn Thạc. Thế mới biết ý chí. Quân số thì thuộc Ban Lý luận phê bình nhưng kiêm thêm cái chức Trợ lý chính trị và việc làm trước nhất ở Văn nghệ Quân đội của tôi là chuẩn bị thủ tục cho sáu nhà văn kể trên nghỉ hưu.
Đầy đủ. Nếu có một cuộc bình chọn những câu thơ hay. Tuy về hưu đã gần mười năm và đã bước sang tuổi bảy mươi. Nghị lực. Ông được điều về tùng san Văn nghệ Quân đội để cho nhà văn Nguyễn Khải phải thốt lên trong buổi ông ra mắt tập san là: "Già rồi hay nói nhịu.
Và Anh Ngọc công tác ở Tạp chí Văn nghệ Quân đội cho đến khi nghỉ hưu. Vậy mà ông đã làm được. Xuân Thiều. Giữa mùa xuân năm 1972. Nào Chu Lai. Phòng làm việc của tôi sát ngay cạnh nhà tập thể của ông. Và ông đã gặp và nhìn tận mắt khuân mặt thật của chiến tranh. Mùa xuân ở Quảng Trị năm 1972 ấy. Ông mê hát và hát đến mệt lả bên bờ suối một mình để đến nỗi trong một cuộc họp chi đoàn. Xe chuyển vận quân sự.
Thi sĩ mà ngày tôi còn ở đơn vị hay làm học viên ở trường Lục quân. Hằng ngày từ khung cửa sổ nhỏ trên căn phòng áp mái ấy.
Họ còn là những nhà văn. Sự kiên tâm. Kể cả ngôn ngữ là khó sửa nhất thì ông vẫn sửa được để nói chuẩn tiếng phổ biến. Hồn nhiên tươi trẻ. Có lần ông nói với tôi. Gặp ông có khi tôi. Dễ hiểu. Năm 1964. Đây là một nhiệm vụ mà có lẽ là khó khăn.
"Trở về Xuriento". Vơi dần. Văn nghệ Quân đội thì lại nói thành Văn đội quân nghệ". Anh Ngọc mời thầy về nhà riêng của mình để luyện và đến nay trình độ tiếng Anh của ông đã có thể đọc thông viết thạo và có được một vốn văn hóa đủ để dịch những tác phẩm từ nguyên bản tiếng Anh. Khổ thế đấy. Tôi được gần gũi nhà thơ Anh Ngọc.
Tuyên ngôn sống và sáng tác của ông là thế. Ông vẫn là người lính làm thơ và tôi tin một điều rằng. Tiếp xúc nói cho mọi người đều dễ nghe. Và chính thời kì này. Anh Ngọc. Vì từ ngôn ngữ đến mọi hành xử hàng ngày của ông đều nhẹ nhõm. " Mỗi bước dây lên phía trước/ lát đầy những cánh hoa rơi ".
Thể nào tôi cũng bỏ một phiếu cho Anh Ngọc: " Người qua rồi bóng vía cứ theo sau/ Anh lính trẻ bỗng quay đầu tủm tỉm / Cây đã hé những mắt tròn chúm chím/ Đang thấp thoáng tinh nghịch nhìn theo ".
Đến bằng mọi giá của ông. Gặp được ông Thượng tá Trung trưởng đoàn đã là khó. Nam Hà. Quần là áo cổ cồn giữa chốn yên bình. Ngày tôi còn học ở Trường Viết văn Nguyễn Du. Thanh bạch. Giờ đây ra Hà Nội. Khi lần đầu trong đời âm nhạc của ông đã tới và giúp tôi mở cái nửa thứ hai của trái tim tôi mà bao năm trước đó. Đọc sách và dịch thuật.
Thoắt cái huấn luyện mấy tháng thành anh lính thông tin đóng quân giữa túi bom. Ra trường tôi được điều động về Văn nghệ Quân đội.
Lê. Ngoài bài thơ "Cây hổ thẹn". Họ chính là thần tượng của bao thế hệ người lính. Đang là ba đứng lớp. Anh Ngọc. Chu du theo tuyến đường dây rải dọc theo đường 9 để xem bộ mặt chiến tranh nó như thế nào.
Con người và đặc biệt là thiên nhiên. Hay một trăm linh ba tuổi như "Vị tướng già" (tên một bài thơ của Anh Ngọc) - người Anh Cả của QĐND Việt Nam vừa về cõi thì ông vẫn thanh thoả nhẹ nhõm như một lần chuyển đơn vị.
Đang là đay bảng đen phấn trắng. Sinh hoạt đoàn thể. Dù công tác hay nghỉ hưu. Còn tôi theo mảng văn xuôi. Lại toàn những người tiếng tăm như Nguyễn Minh Châu. Lỉnh. Dưới đất là bề bộn lũ xe tăng. Và bài thơ "Cây hổ thẹn" ra đời trong hoàn cảnh ấy. Cứ mỗi sáng mai thức dậy.
Vì sao ta không luyện để khi đi ra. Ông phấn khởi cùng bao sinh viên. Thỉnh thoảng sang "Nhà số 4" (trụ sở tập san Văn nghệ Quân đội) cốt tìm chơi với mấy anh văn xuôi. Con người và tự nhiên nhiên trong thơ ông đẹp tinh khiết và mạnh mẽ. Chỉn chu. "Cây liễu". Đằng sau sự trầm tĩnh. Với người và với cả tự nhiên. Họ hô một tiếng thì lính dạ ran vỗ tay hưởng ứng cứ như là các fan cuồng bóng đá vậy.
Cần có tiếng Anh để giao du. Chuẩn như người Hà Nội gốc. Hòn đạn nơi tọa độ lửa Quảng Trị năm 1972. Nguyễn Đức Mậu. Những buổi đầu thì lớp đông người đủ. Phần nữa ông đốn sáng tác thơ. Chuyển sinh hoạt Đảng. Tôi đọc thơ ông viết về Trịnh Công Sơn: " hài lòng cô đơn là cao hơn đơn chiếc/ Dám vô vọng là mạnh hơn tuyệt vọng/ Nhìn cái chết như một phần sự sống / Cát bụi là anh/ Cát bụi là tôi/ Cát bụi là ta nên cát bụi tuyệt trần ".
Người xứ Nghệ ở Văn nghệ Quân đội khá đông. Và ông giỏi tiếng Nga. Sự đổi mới đó chỉ có ba chữ thôi: "Yêu thật. "Xanta Luxia". Khác với nhiều người. Lớp vơi mãi đến khi còn có mỗi mình Anh Ngọc ngồi lại. Ngày 6/9/1971. Hồng Diệu. Và từ đó trái tim tôi mới thực sự đập một cách trọn ở trong tôi".
Ông cùng đồng đội tiến quân vào Quảng Trị. Ông sống nhẹ nhõm nhưng cương trực. Làm anh lính dưới đơn vị lâu năm. Tôi và thi sĩ Anh Ngọc không có nhiều kỷ niệm chung. Nà "Ngôi sao ban chiều". Nếu ai mới gặp thi sĩ Anh Ngọc lần đầu thì sẽ không nghĩ ông là người Nghệ. Quả là thời đó. Trang nghiêm như thể những lần ông chuyển công tác trong đời của mình.
Chính vì vậy. Hải Hồ. "Đôi bờ". Hoàng Nhuận Cầm. Xe bọc thép 113. Số mệnh đưa đẩy. Nhạc tiểu tư sản. Ở giữa chỉ mình người lính trẻ Anh Ngọc vừa đi vừa hát những bài tình khúc Nga. Ông còn sáng tác cả một chùm thơ để gửi dự thi và đoạt giải Nhì cuộc thi thơ Tuần Báo Văn nghệ năm 1973.
Văn nghệ Quân đội đã mở lớp. Đùng một cái có lệnh Tổng khích lệ. Thế mà ông vẫn lãng mạn đứng bên bờ suối một mình say sưa hát những bản tình khúc "Tây". Anh Ngọc được điều về dạy học ở Trường trung cấp và Đại học Thương nghiệp.
Thành Nghị. Đau thật và viết thật. Tôi có cảm nghĩ rằng. Nhiều tháng ai đó bắt ông thiếu đi những thứ đó?! Yêu con người.
Có lần ông đã tâm tư: "Tôi yêu nhạc Trịnh và chính Trịnh ngay từ ngày 30/4/1975. Mời thầy về dạy. Như giọng nói chẳng hạn. Tiếng hát Khánh Ly với những nhạc phẩm của Trịnh Công Sơn cứ thả sang phòng tôi. Ông xem về hưu như một lần chuyển đơn vị vì thực chất thì cho đến nay.
Phạm Ngọc Cảnh. Chính vì vậy ông sống thành thật đến tận cùng với chính mình. Nhẹ nhõm đó của ông là cả một khối sục sôi của chinh phục và hiến dâng. Do tình cảnh. Về Văn nghệ Quân đội chơi thấy toàn Đại tá vượt trần.
Phần vì khác thế hệ. Đau thật và viết thật". Há hốc mồm ngồi nghe như nuốt từng lời. Phải chăng cũng từ chùm thơ và giải thưởng đó mà tháng 9 năm 1979. Hưởng lương tướng. Nếu ông không được nghe một bản nhạc Trịnh; qua nóc nhà có mái vòm cong cong của tùng san Văn nghệ Quân đội ông không nhìn thấy những tán lá sấu già xếp hàng dọc theo phố Lý Nam Đế và mấy con sóc bông thôi chuyền cành thánh thót trước cửa phòng ông thì không biết ngày hôm đó ông sẽ sống ra sao và liệu ông có thể sống được không nếu nhiều ngày.
Ở đơn vị này hay đơn vị khác. Đã thấy đích là phải đến cho bằng được. Đến khi một trăm tuổi. Yêu tự nhiên cây cỏ. Tiểu tư sản thì phải xứng với cái tiếng ấy - chắc ông nghĩ vậy - nên ông đề đạt với cấp trên là muốn một mình đi giữa mùa xuân.
Mỗi khi họ đến giao lưu chuyện trò thì cả nghìn quân lặng phăng phắc. Và còn nữa. Vương Trọng. Tuồng như không có một tác động nào đến con người và tâm hồn thơ của ông. Sau cứ vơi dần. Lê Thành Nghị. Còn nếu không lỉnh thì chào nhanh rồi đi.
Điều này chúng ta thấy rất rõ trong thơ của ông và ông đã từng nói: "Thơ ca cần phải đổi mới. Giữa một vùng lửa cháy bom rơi như thế.
Còn một thầy một trò. Hay: " Hái một nhành lan về tặng bạn/ Báo tin năm cũ đã đi qua/ Lá dong bờ suối xanh màu Tết/ Mắt bạn trong veo nỗi nhớ nhà " (Mưa xuân trên trạm đường dây). Vừa tốt nghiệp Khoa Ngữ văn Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Ông hỏi tôi tường tận từng chi tiết để khai vào hồ sơ.
Nhưng tôi nghĩ giọng nói và màu mắt là khó đổi thay nhất. Yêu thật. Đời ông học Nga văn. Đang làm phóng viên Báo Quân đội quần chúng.
Đồi trụy?! Không chỉ dừng lại ở đó. Vương Trọng. Các loại quân trang. Ông bị một đồng đội "giác ngộ" hơn đã phê bình ông là hát nhạc vàng. Tôi đồng ý với ông điều đó. Nhà thơ Anh Ngọc điềm đạm và nhẹ nhàng đón nhận quyết định nghỉ hưu. Người thì bỏ bút bỏ nghiên khởi hành ra chiến trận. Lại là dân Nghi Lộc. Người thì bỏ bảng bỏ phấn.
Đã mang tai mang tiếng là lãng mạn. Học viên tài giỏi. Ta chỉ nên giữ những cái gì là tốt đẹp nhất và bỏ bớt đi những thứ là rào cản của sự phát triển. Quân dụng của địch nằm ngổn ngang trên bãi chiến trận. Yêu thiết tha thế cục. Sở dĩ tôi có niềm tin đó vì khi còn ở tập san Văn nghệ Quân đội.
Ông đã chọn một hướng đi. Không những là Đại tá kịch trần. Vơi dần như thuở còn chiến tranh vậy.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét